Profesjonalna pomoc
na silną zgagę

Zgaga w nocy - jak sobie z nią radzić?

Zgaga w nocy, czyli pieczenie w przełyku, czkawka, nieprzyjemny posmak i zapach. To wszystko nie daje ci się wyspać? Zobacz, jak skutecznie radzić sobie ze zgagą.

Zgaga w nocy, czyli pieczenie w przełyku, czkawka, nieprzyjemny posmak i zapach. To wszystko nie daje ci się wyspać? Zobacz, jak skutecznie radzić sobie ze zgagą.

Przyczyny zgagi w nocy

Zgaga to męczące uczucie palenia w przełyku. Często występuje w porze spoczynku, nie pozwalając zasnąć lub wybudzając ze snu. Przyczyny zgagi w nocy są dobrze znane. Przede wszystkim jest ona typowym objawem refluksu żołądkowo-przełykowego, czyli zaburzenia, w wyniku którego dochodzi do cofania się zakwaszonych treści pokarmowych z żołądka w górę przewodu pokarmowego. Częściowo już strawione fragmenty pożywienia są zmieszane z kwasem solnym, dlatego powodują silne podrażnienie błon śluzowych.

Refluks najczęściej powodowany jest niesprawnością dolnego zwieracza przełyku, czyli mięśnia stanowiącego przejście między żołądkiem, a znajdującymi się wyżej partiami przewodu trawiennego. W normalnych warunkach jest on silnie zaciśnięty, rozkurczając się jedynie w momencie przechodzenia jedzenia. Zaburzenie jego działania prowadzi do wstecznego zarzucania treści pokarmowych w stronę przełyku.

Refluks jest zaburzeniem powszechnym, występującym u mniej więcej 20 proc. populacji (dane: A. Dziergas i inni, Choroba refluksowa przełyku...). Problem ten nasila się z wiekiem (osłabienie siły mięśniowej, zaburzenie procesów relaksacji). Do tego należy dodać inne czynniki. Wystąpieniu silnej zgagi w nocy sprzyja przyjmowanie pokarmów, napojów i używek wyjątkowo silnie stymulujących wydzielanie kwasów żołądkowych. Należą do nich:

• potrawy tłuste i ostre (często pojawiające się na stołach w godzinach popołudniowych lub wieczornych),
• kawa, alkohol, papierosy,
• napoje gazowane,
• owoce cytrusowe,
• czekolada,
• orzeszki ziemne.

Nie bez znaczenia jest też ułożenie ciała. Zgadze w nocy sprzyja pozycja leżąca na wznak, całkowicie płaska, bez podparcia głowy poduszką – ułatwia to przelewanie się treści pokarmowych z żołądka do przełyku.

Jak się objawia atak zgagi w nocy?

Atak zgagi w nocy objawia się uczuciem silnego pieczenia, wręcz palenia, które najczęściej odczuwane jest w okolicy mostka i może promieniować na całą klatkę piersiową, a także do krtani czy jamy ustnej. Występuje od kilkudziesięciu minut do kilku godzin po posiłku. Symptom ten nasila się zazwyczaj w pozycji leżącej, a także przy pochylaniu się lub podnoszeniu większych ciężarów. Pieczenie w przełyku w nocy może współwystępować z innymi objawami, charakterystycznymi dla refluksu, takimi jak:

• ból w nadbrzuszu,
• odbijanie, czkawka,
• utrudnione przełykanie,
• nieprzyjemny, kwaśny posmak,
• przykry zapach z ust.

Możliwy jest kaszel refluksowy. U osób dotkniętych zaawansowaną chorobą refluksową, mogą się też pojawić trwałe symptomy, takie jak nadżerki szkliwa zębów. Pieczenie przełyku w nocy utrzymuje się kilkanaście, czasem kilkadziesiąt minut, niekiedy z bardzo dużą intensywnością. Efektem ubocznym, oprócz nieprzyjemnych doznań, bywa nieprzespana noc i uczucie zmęczenia o poranku. Jak temu zapobiegać?

Co na zgagę w nocy?

Refluks żołądkowo-przełykowy i towarzyszącą mu zgagę można skutecznie łagodzić. W wielu przypadkach skutecznym antidotum jest zastosowanie środków farmakologicznych. Co na zgagę w nocy sprawdza się najlepiej?

W powszechnym użyciu są między innymi medykamenty zaliczane do grupy tak zwanych inhibitorów pompy protonowej (zawierające takie substancje czynne jak omeprazol). Są to leki, których działanie polega na zmniejszaniu ilości kwasu solnego wytwarzanego w żołądku. W efekcie, nawet jeśli treść pokarmowa zostanie zarzucona w górę układu pokarmowego, będzie zdecydowanie mniej zakwaszona i drażniąca dla błony śluzowej przełyku.

Warto w tym miejscu wyjaśnić, że pod pojęciem pompy protonowej kryje się grupa białek zdolnych do transportu jonów wodorowych (H+), które łącząc się z jonami chlorkowymi (Cl-) tworzą kwas solny. Stosowanie leków z grupy IPP hamuje ten proces.

Tego typu medykamenty sprzedawane są często bez recepty. Stosując je należy jednak ściśle przestrzegać wytycznych zawartych w ulotkach odnośnie dawkowania oraz maksymalnego czasu kuracji. Choć są bezpieczne, mogą być używane jedynie doraźnie, w leczeniu krótkotrwałym. Nie wolno ich przyjmować w sposób stały.

Co robić jeśli zgaga w nocy nawraca chronicznie przez dłuży czas? Bez zbędnej zwłoki należy skonsultować się z lekarzem. Utrzymujące się objawy mogą świadczyć o rozwoju innych zaburzeń lub schorzeń.

Domowe sposoby na zgagę w nocy

W sytuacji, gdy rozpoznanie lekarskie potwierdzi refluks żołądkowo-przełykowy wraz ze zgagą, oprócz przyjmowanych doraźnie leków, warto poświęcić więcej uwagi działaniom profilaktycznym oraz prostym, naturalnym metodom łagodzenia objawów. Skuteczne domowe sposoby, jeśli chodzi o zgagę w nocy, to:

• unikanie obfitych posiłków późnym popołudniem i wieczorem, rezygnacja z wieczornego podjadania;
• eliminacja lub ograniczenie konsumpcji tłustych potraw, ostrych przypraw, używek, cytrusów;
• uważne obserwowanie reakcji organizmu – zazwyczaj zgagę wywołują określone produkty, z czasem łatwo jest wykryć zależność;
• spanie z głową wyraźnie uniesioną na dużej poduszce;
• unikanie ciasnych koszul, bluzek, pidżam, pasków, uciskających żołądek.

Wbrew obiegowym opiniom dobrym sposobem nie jest picie mleka i jego przetworów. Wprawdzie doraźnie może ono łagodzić podrażnienie przełyku, jednak zawarte w jego składzie białka, tłuszcze i sole mineralne mogą stymulować żołądek do wytężonej produkcji kwasu solnego. Efekt spożycia może więc być odwrotny od zamierzonego.

Autor: Piotr Brzózka
Konsultacja merytoryczna: lekarz gastrolog Ewa Walecka-Kapica

Źródła:
1. Agnieszka Dziergas, Magdalena Kuczyńska, Maria Korzonek, Choroba refluksowa przełyku (GERD) — problem wciąż aktualny, Forum Medycyny Rodzinnej 2014, vol 8, no 5.
2. Michał Lipiński, Inhibitory pompy protonowej Instrukcja obsługi z uwzględnieniem pacjentów z chorobą refluksową przełyku, Lekarz POZ 3-4, 2019.