Jakie są sposoby leczenia choroby refluksowej?
Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Najczęściej popełnianym przez pacjentów błędem jest odstawienie leków i zaprzestanie stosowania się do zaleceń, gdy tylko dolegliwości ustąpią. Należy ustalić z lekarzem prowadzącym, jak długo mamy stosować przepisane leczenie. Decyzja o odstawieniu leków (np. z uwagi na wystąpienie objawów niepożądanych) powinna być również z nim skonsultowana.
Choroba refluksowa może mieć charakter przewlekły i wymagać długotrwałego przyjmowania leków. Często zachodzi też potrzeba okresowej kontroli pod kątem oceny skuteczności leczenia i rozwoju powikłań (takich jak przełyk Baretta, zwężenie przełyku).
W leczeniu choroby refluksowej stosuje się:
- modyfikację stylu życia i odżywiania się – choć brzmi mało „medycznie”, to może mieć podstawowe znaczenie w uwolnieniu się od objawów, jak i w zapobieganiu wielu innym schorzeniom (w tym otyłości, która przyczynia się do występowania refluksu);
- leczenie farmakologiczne – polega na podawaniu środków zobojętniających lub leków hamujących wydzielanie kwasu w żołądku;
- leczenie operacyjne – dąży się w nim do wzmocnienia okolicy dolnego zwieracza przełyku poprzez otoczenie go fragmentem żołądka.
Leczenie farmakologiczne choroby refluksowej ma charakter głównie objawowy. Oznacza to, że nie usuwa ono przyczyny dolegliwości, czyli zarzucania żołądkowo-przełykowego. Działanie sprowadza się do zwiększenia pH w żołądku. Przynosi to ulgę oraz umożliwia regenerację uszkodzonej błony śluzowej.
W praktyce najczęściej stosuje się dwie grupy leków zmniejszających wydzielanie kwasu:
Inhibitory pompy protonowej (IPP) – Substancje z tej grupy mają w nazwach końcówkę „-prazol”. Hamują one działanie pomp transportujących jony w błonie śluzowej żołądka, wybiórczo wpływając na wydzielanie kwasu. Jest to podstawowa grupa leków w chorobie refluksowej, z uwagi na dłuższy czas działania (ok. 24 godzin) oraz pozytywny wpływ na gojenie się uszkodzeń błony śluzowej. Leki z tej grupy zażywa się raz dziennie, pół godziny przed posiłkiem przez dłuższy czas (minimum 2 tygodnie).
Lek. Magdalena Bochniak
Objawy niepożądane obserwuje się stosunkowo rzadko, co umożliwia nawet wieloletnie stosowanie tych leków u danego pacjenta.
Blokery receptora H2 – Substancje o nazwach z końcówką „-tydyna”. Hamują zależne od histaminy wydzielanie soku żołądkowego. Leki z tej grupy są przeznaczone do stosowania okazjonalnego, w przypadku gdy u danej osoby zgaga występuje od czasu do czasu i nie ma objawów powikłania refluksu. Z uwagi na swój okres działania (ok. 12 godzin) bywają również stosowane na noc w przypadku nasilania się zgagi w pozycji leżącej. Mogą być przyjmowane w chorobie refluksowej, choć do dłuższego leczenia preferowane są leki z grupy IPP (zwłaszcza gdy występują powikłania). Ze względu na możliwy wpływ na gospodarkę hormonalną ich długotrwałe przyjmowanie nie jest wskazane u kobiet w wieku rozrodczym.
Środki zobojętniające i osłaniające błonę śluzową wykazują słabsze i bardziej krótkotrwałe działanie zmniejszające objawy refluksu, niż wyżej wymienione leki. Ich zdecydowaną zaletą jest natomiast bardzo szybki czas wystąpienia efektu zobojętniającego po podaniu doustnym. Mogą stanowić zatem uzupełnienie terapii lekami z grupy IPP czy blokerami receptora H2 - zwiększając komfort pacjenta. Stanowią również dobre rozwiązanie w przypadku pojedynczych epizodów zgagi, związanych np. z przejedzeniem. Często zalecane są również kobietom w ciąży ze względu na duże bezpieczeństwo dla płodu.
W przypadku współistnienia innych schorzeń może zachodzić potrzeba dodatkowego stosowania innych leków, np. zakażenie Helicobacter pylori jest leczone antybiotykami w połączeniu z IPP.
Jeśli przyjmowanie leków – pomimo zwiększania dawek – nie pozwala opanować objawów lub u danej osoby występują istotne przeciwwskazania do leczenia farmakologicznego, rozważa się metody zabiegowe, mające na celu wzmocnienie okolicy wpustu żołądka. Jednak jak każda operacja, obarczone są ryzykiem powikłań, nie u każdego przynoszą też spodziewaną poprawę (część chorych wymaga nadal stosowania leków). Decyzja o zakwalifikowaniu pacjenta do zabiegu powinna być poparta wykonaniem specjalistycznych badań (m.in. manometrii i pH-metrii przełyku) oraz dokładną analizą przypadku.
O tym, jaki rodzaj leczenia będzie w danym przypadku najskuteczniejszy, powinien zadecydować lekarz. U wielu pacjentów chorobę refluksową może leczyć lekarz rodzinny, a w trudniejszych przypadkach – gastrolog lub chirurg, jeśli rozważa się leczenie operacyjne. Podstawowe znaczenie dla skuteczności terapii ma przestrzeganie zaleceń dietetycznych, modyfikacja stylu życia i regularne zażywanie leków – tak więc wiele jest w rękach pacjenta.
Lek. Magdalena Bochniak
